Yasalar ya da yasalar çerçevesinde yapılan sözleşmelerle mallara birden fazla kişinin birlikte malik olmasına elbirliği mülkiyeti denir. Elbirliği ya da iştirak halinde mülkiyet durumunda malik olunan mal üzerinde paylar belirlenmemiştir. Diğer bir ifadeyle, mülkiyet hakkına sahip her bir kişi malik olunan malın tamamı üzerinde hak sahibidir. Tapuda elbirliği mülkiyetinde de miras nedeniyle ya da mal sahipliği dolayısıyla elde edilen mülk paylara ayrılmamıştır. Bu nedenle de hak sahibi kişiler paydaş değil aslında ortaktır. Peki tapuda elbirliği nasıl bozulur?
Tapuda elbirliği ile mülkiyet
Bir mülke iştirak ya da elbirliği halinde malik olunması durumu genellikle miras işlemlerinde görülür. Elbirliği ile mülkiyet, birden çok kişinin payları belirlenmeden bir mal / mülk üzerinde aynı haklarla malik olması halidir. Burada bahsi geçen mal / mülk bir gayrimenkulse elbirliği şeklindeki ortaklık tapu senedi üzerindedir. Tapuda elbirliği ile ortaklık durumunda, her bir malik tapu üzerinde aynı haklara sahiptir. Tapu miras sonrası elde edilmiş ise, bu gayrimenkul üzerinde mirasçıların payları belli değildir ve gayrimenkule ilişkin olarak tek başlarına karar veremezler.
Elbirliği ile mülkiyette tasarruf hakkı
Elbirliği ile mülkiyet temel olarak paydaşlık kavramını değil ortaklık kavramını işaret eder. Bir gayrimenkul üzerinde birden çok kişinin elbirliği ile malik olması, bu kişilere paydaşlık hakkı tanımaz. Maliklerden her biri bir gayrimenkulün tamamında hak sahibidir, yani aradaki ilişki ortaklık ilişkisidir. Örneğin; miras işlemlerinde mirasçılardan biri kendi payını satma isteği ile gayrimenkulun bir kısmını satamaz ya da başkasına devredemez. Elbirliği ile mülkiyet, mülk ile ilgili kararların tüm hak sahipleri tarafından birlikte alınmasını gerektirir.
Tapuda elbirliği nasıl bozulur?
Elbirliği ile mülkiyet nasıl paylı mülkiyet haline çevrilir? Ya da elbirliği ile mülkiyette hak sahiplerinin payları ne şekilde belirlenir? Bu soruların cevapları, mirasla birden fazla mirasçının elbirliği ile malik olduğu bir gayrimenkul örneği ile basitleştirilebilir. Tüm mirasçıların birlikte karar vermek zorunda olduğu elbirliği halinde mülkiyet, mirasçılardan birinin Tapu Sicil Müdrülüğü’ne başvurusu ve bu başvuru için gerekli işlemlerin tamamlanmasının ardından paylı mülkiyete dönüşür. Başvuru dilekçesi ile başlayan süreçte dilekçeye tapu ve mirasçılık belgesi gibi gerekli evraklar eklenir. Tapu Sicil Müdürü, diğer mirasçılara başvuruya itiraz etmeleri için belirli bir süre tanır. Bu süre içerisinde diğer mirasçılardan herhangi bir itiraz gelmezse, işlem tamamlanır ve tapuda elbirliği ile mülkiyet bozulur. Yani elbirliği ile mülkiyetin bozulması için tüm mirasçıların başvuru yapmasına gerek bulunmaz.
Yasalar ve bu kapsamdaki sözleşmeler çerçevesinde kurulan tapuda elbirliği halinde mülkiyet, hak sahibi olanlardan birinin Tapu Sicil Müdürlüğü’ne başvuru yapması ve sürecin tamamlanması ile bozulur.