Daha sağlıklı ve kaliteli yaşam alanları oluşturmak adına gerçekleştirilen kentsel dönüşüm süreçlerinde hem ilgili bölgede yaşayan kişilerin hem de proje sahiplerinin çeşitli zorluklar yaşamaması için birtakım önlemler alınmalıdır. Bunun için de proje başlamadan önce gerekli araştırmaların yapılması, olabilecek olumsuz etkiler ve bu etkilerler başa çıkma yöntemleri belirlenmelidir.
Sosyal Etki Değerlendirmesi (SED) hakkında
SED yani Sosyal Etki Değerlendirmesi, bu süreçte ortaya çıkan olumsuz durumları en aza indirmek için uygulanan bir yönetim planlamasıdır. Bu planlama aşamasında hazırlanan sosyal ve ekonomik açıdan pek çok konuda önlem alınmasını sağlayan detaylı rapora ise Sosyal Etki Değerlendirme Raporu adı verilir. Bu rapor sayesinde dönüşüm sürecindeki temel rol sahipleri yani etkileyen ve etkilenen arasında yaşanabilecek gerilim ya da çatışmaların engellenmesi, ortak hedefler yakalanması ve uzlaşma sağlanması amaçlanır.
Sosyal Etki Değerlendirme raporları nasıl hazırlanır?
Kentsel dokudan mahalle kültürü kaybına, çevresel etkilerden psikolojik sorunlara kadar pek çok duruma yol açabilen dönüşüm süreçlerinin en az sorun ve hasarla tamamlanması için etkili bir çalışma yapılması gerekir.
Sosyal Etki Değerlendirme Raporu, alanında uzman kişiler tarafından hazırlanır. Bu raporların oluşması için öncelikle projenin gerçekleşeceği alanın; sosyal, ekonomik, fiziksel ve biyolojik durumu hakkında detaylı bir araştırma yapılır. Ayrıca projenin tamamlanmasından sonra bu durumların ne aşamada olacağına dair bir öngörü çalışması da gerçekleştirilir. Araştırma sonrası elde edilen verilerde de dikkate alınarak bölgede yaşayan kişiler proje hakkında bilgilendirilir ve akıldaki soruların tümü yanıtlanmaya çalışılır.
Tüm bu çalışmalar ile ortaya çıkabilecek olumsuzluklar tahmin edilebilir hale gelir. Böylece bu olumsuz etkilere karşı alınabilecek önlemler, her iki tarafı da koruyabilecek fikirler de geliştirilmeye başlanır. Yapılan araştırmalar, ortaya çıkan sonuçlar ve fikirler doğrultusunda da projeye özel bir Sosyal Etki Değerlendirme Raporu ortaya çıkar.
Sosyal Etki Değerlendirme Raporları’nın avantajları nelerdir?
Yaşam alanlarından uzaklaştırılmak durumunda kalan kişilerin haklarını, sosyal ve psikolojik durumlarını korumayı ve uzlaşma sağlamayı hedefleyen bu raporlar kentsel dönüşüm sürecindeki gerilimi azaltır. Bu raporlar sayesinde her şey daha şeffaf hale gelir. Etkilenen kişiler yasal süreçler ve haklar konusunda daha bilinçli olur. Belirsizlikler ortadan kalktığı için daha az sorun yaşanır.
Bu avantajları nedeni ile SED yani Sosyal Etki Değerlendirme Raporları büyük önem taşır. Rapor, afet riskinin azaltılıp daha kaliteli yaşam alanları oluşturmaya çalışan kentsel dönüşüm projelerinin öneminin de daha net bir şekilde anlatılmasına olanak tanır.