Devlete ait olan arazilere “Miri arazi” denir. Şimdiki adıyla hazine arazileri de diyebiliriz. Bu arazilerin mülkiyeti devlete aitken, intifa hakkı başkalarına ihale edilmiş olabilir. Bunlar devletin olmakla beraber, ekip-biçmek ve boş bırakılmamak şartıyla yine eski sahipleri üzerinde bırakılıyordu.
Kendilerine arazi verilenler, şartlara uyarak, o toprağı ekip biçerler ve öldükleri zaman bu yerler vergisini vermek suretiyle çocuklarına kalırdı. Ancak bu topraklar onu işleyenlerin özel mülkü olmadığı için alınıp-satılamaz, vakıf yapılamaz ve hibe edilemezdi.
Miri arazi çeşitleri nelerdir?
1- Vakıf arazi: Bu arazilerin gelirleri cami, hastane, kervansaray, medrese gibi alanların yapımı, idaresi ve bakımı için ayrılıyordu. Vakıf topraklarının gelirlerinden vergi alınmıyordu.
2- Ocaklık arazi: Kale muhafızlarına ve tersane giderleri için kullanılan sınır boylarındaki topraklardır.
3- Yurtluk arazi: Sınırların korunması için sınır boylarındaki arazilerdir.
4- Mukataa: Bu arazilerin gelirleri direk hazineye kalıyordu. Bu topraklar mültezim denilen kişiler tarafından alınır ve araziler karşılığında alınan peşin bedel ise hazineye eklenirdi ve bu sisteme de “İltizam sistemi” adı verilirdi.
5- Dirlik arazi: Bu arazilerin gelirleri ile devlet memurlarının ve askerlerinin maaşları karşılanıyordu. Dirlik araziler kendi aralarında üç gruba ayrılıyordu;
• Has
• Zeamet
• Tımar