Konut değerleme ya da ekspertiz hizmeti, konutun değerinin saptanması için teknik açıdan yapılan incelemeler bütünüdür. Bu incelemeler sonucunda, gayrimenkulün, hak ve faydalarının belli bir tarihteki muhtemel değerinin bağımsız ve tarafsız olarak takdiri ifade edilir.
Gayrimenkul değerleme süreci nasıl işler?
Konut değerleme süreci, Sermaya Piyasası Kurulu (SPK) lisanslı gayrimenkul değerleme uzmanları tarafından yapılır. Bu uzmanların hazırladığı raporlar, değerleme şirketinde kontrolör ya da denetmen olarak görev alan SPK lisanslı uzmanlarca kontrol edilir. Şirketin sermayesinde en az %10 oranında pay sahibi olan, şirket adına değerleme raporlarını imza yetkisine sahip olan sorumlu değerleme uzmanları ise, bu sürecin son imza yetkisine sahip ayağını oluşturur.
Gayrimenkul değerlemesine ne zaman ihtiyaç duyulur?
Gayrimenkul satın alma aşamasında, konut kredisine başvurduğunuz takdirde, konutun değerinin tespiti için ekspertiz çalışması yapılır. Başvurunuzu yaptığınız bankanın genel müdürlüklerinde bulunan ekspertiz bölümleri, talebi işleme alıp; performans ve konutun bölgesindeki tecrübesini göz önüne alarak, anlaşmalı oldukları firmalardan biri ile sahadaki süreci başlatır.
Keza, boşanma ve miras davalarında da konut değerleme hizmetine ihtiyaç duyulabilir. Ticari ilişkilerde, ipotek verme/alma ihtiyacı olduğunda, yine ipoteğe konu olacak gayrimenkulün değerlemesi için bu hizmete ihtiyaç duyulur.
Gayrimenkul değerleme uzmanları hangi kriterleri inceler?
Gayrimenkul değerleme uzmanları ticari kaygılardan uzak oldukları için, tamamen kişisel yatırımınızın sağlıklı olup olmadığını tespit etmek üzere çalışırlar. Özellikle yatırım için ev alırken ya da yaşamak üzere seçtiğinzi konutların tapu bilglerini sorgulayarak, varolan problemleri görmenizi sağlarlar.
Bir gayrimenkulü edinmeden önce değerlendirmeniz gereken tüm risk kriterlerini tek tek eleyerek ya da gerçekleri ortaya çıkararak titiz bir raporlama yaparlar. Böylece, konutun gerçekten söylenen değere sahip olup olmadığını görmüş olursunuz. Sık sık hatırlattığımız gibi, satın almak üzere olduğunuz konut ile tapuda gördüğünüz konutun adreslerinin karşılaştırılması ve doğru konuta ödeme yapmanız dahi; bu kontrollere bağlıdır.
Konut ekspertizi nasıl yapılır?
Yaklaşık 2-3 gün süren değerleme işlemi, öncelikle tapu ve talep formlarının değerleme şirketine ulaşmasıyla başlar. Tapuda ve belediyede yapılan araştırmalar sonucu; konutun projesi, planları, ipotekleri, hakkındaki tüm kararları ve tüm detayları kayıt altına alınır.Bu bilgilerin tamamı, satışın kaderini etkileyecek, özellikle banka tarafından likiditesinin olup olmadığına kararını etkileyecek bilgilerdir.
Tapudaki incelemenin ardından, yerinde inceleme için, gayrimenkul değerlendirme uzmanı konuta giderek; projeye uygunluğunu tespit etmek üzere ölçü alır, konutun içinden, binanın ortak alanlarından ve sokaktan fotoğraflar alır. Konuta özel değerlendirmenin ardından, saha araştırması için emsal konutların satılık ve kiralık bedelleri ile bu evlerin görsellerini de raporuna döker.
Tapudan, daireden ve emsal dairelerden aldığı bilgilerden yola çıkarak hazırlanan rapor, denetmenler tarafından kontrol edilir. Bu aşamadan sonra, sorumlu değerleme uzmanına iletilen rapor; tekrar kontrolden geçirilerek, bankaya ya da ilgili kişi ve kurumlara iletilmek üzere imzalanır.