Kamuoyu Bilgilendirmesi ve Düzeltme
24.05.2017 tarihinde yayınlanmış olan Araziden Yüksek Gerilim Hattı Geçerse içeriğinin yeniden düzenlenmesi hakkında.
Ülkemizde iletim hatlarının elektromanyetik alanları hususunda ilk ve tek yönetmelik olan “İyonlaştırıcı Olmayan Radyasyonun Olumsuz Etkilerinden Çevre ve Hakın Sağlığının Korunmasına Yönelik Alınması Gereken Tedbirlere İlişkin Yönetmelik” 24.07.2010 tarihli ve 27651 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Diğer yandan, ülkemizde EMA konusundaki gelişmeler/müracatlar nedeniyle TEİAŞ ile Fransa Elektrik İletim Şirketi RTE arasında 23 Kasım 2007-22 Kasım 2009 tarihleri arasında yapılan Eşleştirme Projesi çalışmalarında RET’den EMA konusundaki uygulamaları hakkında bilgi istenmiştir. RTE’nin EMA ile ilgili başvurularda halkı bilgilendirmek amacıyla yayınladığı “Les champs electromagnetiques de tres basse frequence – Çok Alçak Frekanslı Elektromanyetik Alanlar” dökümanı temin edilmiş, döküman tercüme edilerek 17.03.2009 tarihinde TEİAŞ internet sitesinde yayınlanmış ve tüm bölge müdürlüklerine bilgilendirme yapılmıştır.
RTE’nin EMA konusunda halkı aydınlatmak için hazırladığı bu döküman içerdiği bilgilerle EMA konusunda TEİAŞ Bölge Müdürlüklerine yapılan şikayet ve başvurularda referans olarak kullanılmaktadır.
Anılan dökümanda belirtildiği gibi Dünya Sağlık Örgütü’ne bağlı ICNIRP (Uluslararası İyonize Olmayan Radyasyondan Korunma Komisyonu) ve AB EMA tavsiyeleri esas olmaktadır.
Elektromanyetik Alanlarla İlgili ICNIRP Tavsiyeleri:
ICNIRP (Uluslararası İyonize Olmayan Radyasyondan Korunma Komisyonu) Dünya Sağlık Örgütü’ne bağlı, sanayiden bağımsız, elektromanyetik alanlar konusunda uzmanlaşmış hekimler, fizikçiler, biyologlar ve epidemiyolojistlerden oluşan bir uzmanlar komitesidir. Bu kuruluş 1998 yılından beri iyonize olmayan ışınımların tamamını (0 ila 300 GHz) kapsayan elektromanyetik spektrum maruziyetinin insan bedenine etkilerini inceleyerek tavsiyeler yayınlanmaktadır.
ICNIRP’ın iletim tesisleriyle ilgili 2010 yılında yayınlandığı elektromanyetik alan üst sınır değerleri aşağıdaki alanda belirtilmiştir.
ICNIRP TARAFINDAN 2010 YILINDA BELİRLENEN ELEKTROMANYETİK ALAN ÜST SINIR DEĞERLERİ
Maruziyet: 2010 Mesleski Maruziyet – Elektrik Alan Şiddeti E (kV/m): 10 – Manyetik Alan Şiddeti H (A/m): 800 – Manyetik Akı Yoğunluğu (B uT): 1000
Maruziyet: 2010 Halk Maruziyeti – Elektrik Alan Şiddeti E (kV/m): 160 – Manyetik Alan Şiddeti H (A/m): 200
İLGİLİ YÖNETMELİK KAPSAMINDA TÜRKİYE’DE UYGULANAN ELEKTROMANYETİK ALAN ÜST SINIR DEĞERLERİ
Maruziyet: EMA Maruziyeti – Elektrik Alan Şiddeti E (kV/m): 15 – Manyetik Alan Şiddeti H (A/m): 160 – Manyetik Alan Şiddeti H (A/m): 200
TEİAŞ – TÜBİTAK EMA Ölçümleri 2015
Konunun hassasiyeti nedeniyle TEİAŞ, TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü ile 2012 yılı sonlarında yeni bir proje başlatmış, proje Nisan 2015 itibariyle tamamlanmış, bu kapsamda 3 adet EFA 300 ölçüm cihazı temin edilmiş, bu cihazları kullanacak İstanbul, Ankara ve İzmir Bölge Müdürlükleri personeline Şubat 2015’te TÜBİTAK UME’de ölçüm eğitimi verilmiştir.
Bu proje kapsamında bölge müdürlüklerince belirlenen TM’lerin içinde EİH’nın altında EMA değerleri ölçülmüş olur aşağıdaki alanda dört bölge müdürlüğünde yapılan ölçümlerin değerleri belirtilmiştir. Tüm ölçümlerde EMA değerlerinin ICNIRP ve Türkiye EMA Yönetmeliği’ne uygun olduğu görülmektedir.
1. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ – İSTANBUL / TRAKYA ÖLÇÜMLERİ Mart 2015 Ölçüm No: 1 – Ölçüm Noktası: İkitelli TM 154 kV Trafo – Elektrik Alan (kV/m): 0,083 – Manyetik Alan (uT): 18,1 Ölçüm No: 2 – Ölçüm Noktası: Yıldıztepe TM 280 kB Trafo – Elektrik Alan (kV/m): 0,28 – Manyetik Alan (uT): 19,3 Ölçüm No: 3 – Ölçüm Noktası: 380 kV Yıldıztepe – Alibeyköy EİH – Elektrik Alan (kV/m): 0,39 – Manyetik Alan (uT): 4,97 Ölçüm No: 4 – Ölçüm Noktası: Etiler TM – Elektrik Alan (kV/m): 3,87 – Manyetik Alan (uT): 10,24
3. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ – İZMİR ÖLÇÜMLERİ Nisan 2015 Ölçüm No: 1 – Ölçüm Noktası: Bornova TM 380 kV Trafo – Elektrik Alan (kV/m): 0,19 – Manyetik Alan (uT): 13,35 Ölçüm No: 2 – Ölçüm Noktası: 154 kV EİH Sehim Noktası (Üni Cad.) – Elektrik Alan (kV/m): 0,25 – Manyetik Alan (uT): 4,75 Ölçüm No: 3 – Ölçüm Noktası: Işıklar TM 380 kV Trafo – Elektrik Alan (kV/m): 7,56 – Manyetik Alan (uT): 7,37 Ölçüm No: 4 – Ölçüm Noktası: 9 Eylül Üniversitesi Tınaztepe Kampüsü 380 kV EİH Altı – Elektrik Alan (kV/m): 3,38 – Manyetik Alan (uT): 2,25
4. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ – İSTANBUL / ÜMİRANİYE ÖLÇÜMLERİ Mart – Nisan 2015 Ölçüm No: 1 – Ölçüm Noktası: Ümraniye TM 3380 kV Bara Altı – Elektrik Alan (kV/m): 12,42 – Manyetik Alan (uT): 15,68 Ölçüm No: 2 – Ölçüm Noktası: 380 kV Ümraniye – Tepeören Kuzey EİH 3914-3915 No’lu Direkler Arası – Elektrik Alan (kV/m): 0,43 – Manyetik Alan (uT): 7,17 Ölçüm No: 3 – Ölçüm Noktası: 154 kV Ümraniye – Tepeören Kuzey EİH 1659-1660 No’lu Direkler Arası – Elektrik Alan (kV/m): 0,25 – Manyetik Alan (uT): 2,51 Ölçüm No: 4 – Ölçüm Noktası: Tepeören TM 380 kV Trafo – Elektrik Alan (kV/m): 0,76 – Manyetik Alan (uT): 47,95
8. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ – Ankara Ölçümleri Nisan 2015 Ölçüm No: 1 – Ölçüm Noktası: Bağlum TM Trafo 1 Yanı – Elektrik Alan (kV/m): 3,72 – Manyetik Alan (uT): 10,52 Ölçüm No: 2 – Ölçüm Noktası: 380 kV Bağlum – Sincan EİH 658-659 No’lu Direkler Arası Sehim Noktası – Elektrik Alan (kV/m): 9,76 – Manyetik Alan (uT): 10,96 Ölçüm No: 3 – Ölçüm Noktası: 380 kV Sincan – Osmanca EİH – Elektrik Alan (kV/m): 3,08 – Manyetik Alan (uT): 1,23 Ölçüm No: 4 – Ölçüm Noktası: 154 kV Ümitköy – Belgat EİH 31-32 No’lu Direkler Arası – Elektrik Alan (kV/m): 0,48 – Manyetik Alan (uT): 1,23
NOT: Ölçümler 5 Hz – 32 kHz frekans aralığında yapılmıştır. – Verilen elektrik ve manyetik alan değerleri 10 dakikalık ölçümün ortalamasıdır.
Yapılan başvurular bölge müdürlüklerince yerinde ölçümler yapılarak başvuru sahibine bilgi verilmektedir. Bu güne kadar yapılan ölçümlerde yönetmelikteki değerleri aşan bir ölçümle karşılaşılmamıştır.
TEİAŞ iletim tesisleri Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliğine göre tesis edilmektedir. Yapılar bu yönetmeliğin 44. maddesinde belirtilen yaklaşma mesafelerine uygun olarak yapıldığında 50Hz frekanslı iletim tesisleri nedeniyle elektromanyetik alanlar yönünden sorun yaşamamaktadır.