İsmini duyan herkesin aklında bir şeyler canlanıyor olsa da tapu, özellikle detaylarına girildiğinde oldukça kafa karıştırıcı olabilen bir konu. Bu önemli konu hakkında aklınızdaki soru işaretlerini kaldırmak adına, 5 soru ve 5 cevaptan oluşan bir tapu rehberi hazırladık. Tapu ya da tapu senedi, bir arsanın ya da mülkün kime ait olduğunu gösteren, taşınmaz mallar için bir çeşit kimlik belgesidir. Tapu Sicil Müdürlüğü'nce verilir ve alım – satım, devir ya da miras durumlarında kullanılır. Tanımını yapmak kolay olsa da, özellikle gayrimenkul almayı veya satmayı düşünenleri ve mirasçıları ilgilendiren belli başlı detaylar, tapu konusunu zaman zaman karışık bir hale getirebilir.
İşte 5 soru ve 5 cevap ile tapu hakkında en çok merak edilenler!
Tapu çeşitleri nelerdir? Tapular; kat mülkiyetli tapu, kat irtifaklı tapu ve hisseli tapu olmak üzere üçe ayrılır. Hisseli tapu ya da hisseli arsa tapusu, birden fazla kişinin ortak olarak sahip olduğu bir mülkteki ortakları belirten tapu türüdür. Hisseli tapuda, söz konusu arsada kimin ne kadar payı olduğu belirtilmez. Dolayısıyla yer paylaşımı, tarafların aralarında anlaşmaları ile gerçekleşir. Kat irtifakı ise kişilerin bir arsa üzerinde yapılacak ya da yapılmakta olan dairelerin hissesine denk düşen miktarda, arsanın tapusunu alması olarak tanımlanabilir. Kişi başına düşen konutun arsa miktarının kaydedildiği ve kat mülkiyeti tapusundan bir önceki aşama olan bu tapu türünde, herkesin payına düşen yer bellidir. Son olarak, kat mülkiyetli tapu, bir binada kişiye ait olan özel bölümün numarası, katı ve niteliğini belirtir. Başka bir deyişle, hangi yerin kimin olduğunu gösterir.
Tapu harcı nedir? Özellikle gayrimenkul alım – satım işleri ile ilgilenecekseniz sık duyacağınız bir terim olan tapu harcı, taşınmazın alım – satım işlemleri için tahsil edilen tapu hizmetleri bedelidir. Bu miktarın yatırılmaması durumunda tapu işlemleri gerçekleşmez.Tapu harcının miktarını belirleyecek oranlar, her yıl değişiklik gösterebilir. Tapu harcı bedelinin olduğundan az gösterilmesi ise, beraberinde cezai yaptırımları getirebilir.
Osmanlı tapuları günümüzde geçerliliklerini koruyor mu? Eğer elinizde bir taşınmaz ile ilgili Osmanlı döneminden kalma bir tapu bulunuyorsa, ilk önce bunun sorgulamasını yapmanız gerekebilir. Bunun için öncelikle elinizde tapusu bulunan taşınmazın kayıtlı olduğu Tapu Müdürlüğü'ne, oradan bir sonuç alamamanız halinde de Arşiv Dairesi Başkanlığı'na başvurabilirsiniz. Hukuki geçerliliği olan Osmanlı tapularınızı, cumhuriyet tapusuna çevirebilmeniz mümkündür. Bunun için, kadastro(bir bölgedeki özel arsaların kaydı) çıktıktan sonraki 10 yıl içerisinde dava açmanız gerekir.
Miras kalan bir arsanın tapusunu nasıl alabilirim? Miras kalan arsanın tapusunu almak için, ilk önce noter ya da sulh hukuk mahkemesine başvurarak veraset ilamı(mirasçıları belirten belge) almanız gerekir. Bu aşamadan sonra, alınan veraset ilamı ve emlak beyannamesi ile birlikte veraset ve intikal verdi dairesine gidilir. Adınıza vergi çıkmadığı taktirde, belge tapuya gönderilir. Vergi çıkması halinde ise, işlem için vergi yatırmanız gerekecektir.
Tapu işlemlerinde bir yaş sınırı var mıdır? Gayrimenkul alım satım işlerinde, alt yaş sınırı 18'dir. Bu yaşın altındaki kişilerin alım – satım yapması mümkün değildir. Buna ek olarak, eğer gayrimenkul satacak bir kişi 65 yaşından gün almış ise tam teşekküllü sağlık raporu alması gerekmektedir. Burada altının çizilmesi gereken bir detay; alınacak sağlık raporunun bir gün için geçerli olduğudur. Dolayısıyla satış işlemlerinin aynı gün gerçekleşmemesi halinde, satışı yapacak olan kişinin daha sonra tekrar rapor alması gerekecektir.